» Trasy rowerowe | Z Leska na Słowację, cz.I

Doliną Sanu i Solinki z Leska na Słowację. Trasa rowerowa. Cz.I

Z Leska na Słowację można już dziś pojechać rowerem międzynarodową trasą transgranicznego szlaku rowerowego "Zielony Rower": Lesko - Glinne - Kostryń - Uherce Mineralne - Zwierzyń - ORW "Caritas" - Myczkowce - Bóbrka - Solina - Polańczyk - Wołkowyja - Bukowiec - Terka - Polanki - Łopienka - Buk - Dołżyca - Cisna - Majdan - Liszna - Roztoki Górne - Przełęcz nad Roztokami (granica państwa - przejście rowerowo-piesze).
Czas przejazdu: ok. 7 - 8 godz.

Tablica na trasie
foto: P. Szechyński

Dla miłośników krajoznawstwa podajemy opis polskiego odcinka międzynarodowego szlaku rowerowego "Zielony Rower" z Leska przez okolice bieszczadzkich jezior do Roztok Górnych i granicy państwa ze Słowacją:

0,0 km

LESKO - na trasę szlaku rowerowego wyruszamy z rynku miasta - najlepiej od Ratusza oraz biura Bieszczadzkiego Centrum Informacji Turystycznej, gdzie uzyskamy pełną informację o szlaku u jego autora Przemka Ołdakowskiego. Obok centrum "it" plansze z opisem zabytków miasta. Jeśli czas nam na to pozwala warto je poznać bliżej.

W mieście na uwagę zasługują:

1. Średniowieczny zamek Kmitów.

2. Kościół parafialny pw. Nawiedzenia N.M.P. - powstał ok. 1539 r. z fundacji Piotra Kmity. Zbudowali go prawdopodobnie majstrowie sprowadzeni ze Śląska. Gotycki w kształtach, ma barokowe wnętrze pochodzące z czasów przebudowy dokonanej w połowie XVIII wieku przez Gottfryda Hoffmana.
Na uwagę zasługuje okazały ołtarz z 1770 roku i epitafia inskrypcyjne z czarnego marmuru: Teresy ze Stadnickich Ossolińskiej, Józefa Ossolińskiego, Franciszka Pułaskiego, jednego z przywódców konfederacji barskiej, Edmunda Krasickiego, Marii z Brzostowskich Krasickiej.

3. Dzwonnica - budowę rozpoczęto w 1725 r. z fundacji księdza Józefa Jaworskiego, a zakończono po 1765 r. Jest to obiekt późnobarokowy, murowany, otynkowany, usytuowany na rzucie kwadratu.

Zamek Kmitów zimą
foto: P. Szechyński

4. Stary rynek (Plac Konstytucji 3 Maja) - to cienisty skwerek porośnięty drzewami, na którym znajduje się pomnik Tadeusza Kościuszki (1901), figurka Matki Bożej oraz pomnik wdzięczności Armii Czerwonej. Wokół niego kamieniczki, przeważnie z XIX w. W tym spokojnym dziś miejscu przez wieki skupiało się życie miasta, bowiem rynek w obecnym kształcie wytyczono już podczas lokacji, która miała miejsce około 1470 r. W XVI wieku stał tu drewniany, piętrowy ratusz, mieszczący salę zebrań rady miejskiej, postrzygalnię sukna, wagę, więzienie i wyszynk trunków.

5. Figurka Matki Bożej - ufundowana przez Edmunda hr. z Siecina Krasickiego i jego żonę Marię Anielę z Brzostowskich w 1848 r. Miejscowa tradycja przekazuje wiadomość, że fundacja figurki Matki Bożej była równocześnie dziękczynieniem za uratowanie przed wielką rzezią bratobójczą w okresie galicyjskiej rabacji w 1846 r.

6. Ratusz - usytuowany w centrum rynku - został wzniesiony w 1896 roku. Jest to piętrowy budynek, pokryty wysokim dachem z wystawą zegarową, utrzymany w stylu eklektycznym.

Lesko - synagoga
foto: S. Orłowski

7. Synagoga - powstała w XVIII w. Jest jednonawowa, zbudowana z otoczaków rzecznych, kamienia ciosanego i cegły. Niestety wystrój wnętrza nie zachował się, chociaż sama jego architektura zachwyca manierycznym bogactwem form. Na ścianie wschodniej znajduje się ołtarz, będący uproszczoną kopią ołtarza z synagogi Złotej Róży we Lwowie. W ścianie jest szafa ołtarzowa Aron ha-Kodesz, w której przechowywano ręcznie spisany na pergaminie Pięcioksiąg Mojżesza - Torę Rodał. Przed Aron ha-Kodesz paliło się wiecznie światło. W elewacji zewnętrznej ściany zachodniej, umieszczony jest wizerunek tablic Mojżesza, a pod nimi, w obramowaniu hebrajski napis będący cytatem z Biblii:
"O jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego, tylko dom Boży".
Obecnie w głównej części budynku znajduje się sala wystawowa Galerii Bieszczadzkiego Domu Kultury w Lesku, w której od maja do października prezentują się artyści z całego regionu. Na wystawie zatytułowanej "Bieszczadzkie zadumania" można obejrzeć ponad 40 twórców bieszczadzkich - profesjonalistów i amatorów, przedstawicieli wszystkich dziedzin twórczości: malarstwo, rzeźba, rysunek, fotografia, poezja, rękodzieło, biżuteria artystyczna, itp.

Lesko, liceum z obserwatorium
foto: P. Szechyński

8. Kirkut (cmentarz żydowski) - leży na wschód od synagogi, na wzniesieniu porośniętym starymi dębami. Wejście po schodkach od ul. Słowackiego. Znajduje się tu ok. 2000 nagrobków ( macew ), często pięknie zdobionych, z których najstarsze (w części północnej) są datowane na połowę XVI wieku. Tak stare macewy odnaleziono w Polsce jeszcze tylko w Krakowie, Lublinie i Szczebrzeszynie. Rozrzucone bezładnie wśród starych drzew, często przechylone lub poprzewracane, stwarzają niepowtarzalny nastrój refleksji nad przemijaniem.

9. Cmentarz komunalny.

10. Źródełka zawierają słabo zmineralizowane wody siarczkowe i mają wydajność 2-3 litrów na minutę. W okresie międzywojennym istniał tu niewielki zakład leczniczy, odwiedzany głównie przez miejscowych starozakonnych.

Wyruszając na szlak od leskiego ratusza ("it") skręcamy ulicą w lewo i po 50 m dojedziemy do opuszczającej się w prawo w dół ulicy Moniuszki z dominującą po je lewej stronie Synagogą.

0,3 km

Na końcu opadającej w dół ulicy Moniuszki za bankiem BGŻ na rozwidleniu dróg skręcając w prawo i znajdziemy się obok wzgórza, gdzie po prawej stronie murowane schody prowadzą na leski kirkut. Można tam wejść przez bramkę w siatce ogrodzenia. Następnie warto też udać się prosto w górę za znakami zielonego szlaku pieszego ul. Źródlaną do leskich źródeł mineralnych - uroczego zakątka na skraju miasta. Prowadzi do nich wyasfaltowana uliczka obok willowej zabudowy. Obok źródełek stoi Figurka Matki Bożej z 1939 r. oraz głaz kamienny ustawiony w 1935 r. na cześć Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego po jego śmierci. Na nim wyryto Krzyż Orderu Virtuti Militari z datą 12. V. 35, a na ramionach litery J.P. Stąd za znakami szlaku zielonego dojedziemy przez odkryte widokowe wzgórze do drogi krajowej i szlaku rowerowego.

0,5 km

Łagodniejszy wariant trasy - zamiast przez źródełka - prowadzi w prawo ulicą pod górę ul. Słowackiego obok Szkoły Podstawowej do drogi krajowej. Po jej osiągnięciu skręcamy w lewo pod górkę.

0,95 km

Po lewej stronie przed skrzyżowaniem kapliczka z 1863 r. Została ufundowana przez leskiego aptekarza Roberta Barańskiego jako wotum dziękczynne za szczęśliwy powrót najstarszego syna Józefa z Powstania Styczniowego. Mijamy skrzyżowanie i jedziemy dalej pod górę główną drogą krajową.

1,45 km

Szczyt podjazdu. Po lewej Stacja Hydrologiczno-Meteorologicznej, po prawej stronie panorama na górę Czulnia (576 m n.p.m), dolinę Sanu i przy dobrej widoczności pasmo Łopiennika i Durnej oraz pasmo połonin z dominującym szczytem Smerek (1222 m). Czulnia - zwana też Patrolą - wzniesiona blisko 250 m ponad dolinę Sanu widoczna jest z daleka. Jej masyw pokryty zwartym kompleksem lasów jodłowo-bukowych z trzech stron dużym zakolem otacza San. W pobliżu jego przełomu na południowym stoku planuje się utworzenie rezerwatu przyrody "Grąd w Średniej Wsi". Turystów fascynuje zawsze bogatą florą. Wiosną masowo zakwita tu śnieżyczka przebiśnieg, a wawrzynek wilczełyko zadziwia przechodnia różowymi kwiatami. Na uwagę zasługuje też leśne gospodarstwo szkółkarskie przy zielonym szlaku pieszym górskim za Glinnem.

2,6 km

Kamień Leski
foto: P. Szechyński

Za zakrętem, po prawej stronie pole biwakowe, bar "Pod Kamieniem" i mały parking, na którym trzeba się zatrzymać, by poznać kolejną przyrodniczą atrakcję Bieszczadów. Naprawdę warto udać się na krótką wycieczkę. Osobliwością tego miejsca jest znany pomnik przyrody nieożywionej "Kamień Leski", o którym Aleksander hr Fredro napisał: Kamień nad Liskiem. Powieść z podania gminnego. ("Haliczanin" 1830, T. I, s. 137) oraz "Bajendę z podań gminnych w czterech obrazach, albo opowieść o Kamieniu nad Liskiem", Dzieła 1880.
"Kamień Leski" (ok. 410 - 420m n.p.m) - to niezwykle oryginalny pomnik przyrody nieożywionej zbudowany z piaskowca krośnieńskiego. Swój dziwaczny kształt zawdzięcza naturze ( erozyjnym oddziaływaniom atmosferycznym) i mieszkańcom okolic. W XIX stuleciu bowiem u jego podnóża pozyskiwano kamień. Po dawnym kamieniołomie widoczne są do dziś dwie głębokie wyrwy z pionową ścianą skalną od strony Glinnego. Dziś porośnięte młodym lasem dodają temu zakątkowi szczególnego uroku. Warto zatem to uroczysko obejść dookoła.

Niepowtarzalnym urokiem Leskiego Kamienia zachwycali się od dawna liczni podróżnicy, artyści, malarze, poeci, pisarze, pamiętnikarze, publicyści i pionierzy polskiej turystyki górskiej przemierzający te strony w "czasach galicyjskich" (1772 - 1918) m.in. Stanisław Staszic, Wincenty Pol, Oskar Kolberg i wielu współczesnych. Pozostawione przez nich relacje i opisy wywołują do dziś wzruszenie. Oto kilka przykładów: Aleksander Fredro w swoim pamiętniku "Trzy po trzy" pisał: "Za liskiem stanęliśmy i oglądali na szczycie pagórka ogromny ułom skalny. Nie widać na nim ręki ludzkiej, a jednak ze swego kształtu zdaje się być cząstką jakiegoś gmachu. Różne o tym kamieniu biegają powiastki. Jedna cudowniejsza od drugiej". W 1974 r. ten właśnie fragment pamiętnika Oddział PTTK "Bieszczady" w Lesku utrwalił na pamiątkowej tablicy wmurowanej na Kamieniu podczas I rajdu "Śladami sławnych piór" poświęconego A. Fredrze.

Oskar Kolberg w swoim 3-tomowym dziele etnograficznym Sanockie - Krośnieńskie, cz. I W: Dzieła Wszystkie, t. 49 s. 8 - 9 w ujmujący sposób opisuje także "Kamień nad Leskiem" i wieś Glinne. Oto jego relacja: "Nad miasteczkiem Liskiem, leżącym w województwie ruskim, ziemi sanockiej, wznosi się kamień ogromny dziwacznego kształtu, zwany Kustryniem. W tej okolicy, gdzie wszystkie góry lasem lub ornymi obszarami są pokryte, sprawia widok nagiego kamienia niespodziewane wrażenie. Pod Kustryniem ciągnie się bity gościniec i odsłaniając w biegu swoim po jednej i po drugiej stronie rozległe widoki, spuszcza się z wolna do Uherzec."

I tak jest do dziś. Przejeżdżając przez Glinne możemy podziwiać wspaniałe panoramy na dolinę Sanu, pasmo Gór Słonnych, górskie szybowisko w Bezmiechowej i leżący u ich podnóża Czarny Dział, a z Kostrynia nie mniej malowniczą panoramę na Czulnię, otoczenie Jeziora Myczkowieckiego, pasmo Żukowa z Holicą (także byłe szybowisko) i Ostrego Działu. O. Kolbergowi zawdzięczamy także jedną z legend o powstaniu leskiego ostańca. Pisze on: "Onego czasu, gdy jako miasto powstać miało Lisko, brakło w nim najżywotniejszej miasta cechy - mieszczan. Diabeł, do wszelkich posług skory, postanowił też co najrychlej gród ten zaludnić; porwał tedy pierwszego, jakiego napotkał mieszczanina i nuż go nieść w swoich szponach przez powietrze do Liska. Wtem kur zapiał, bezsilny już diabeł, nie dobiegłszy mety, upuścił brzemię swe na ziemię, gdzie wedle fatalizmu zrządził, że niedoszły ów liszczanin natychmiast obrócił się w kamień".

Kolejne fascynujące opisy leskiego ostańca i najbliższych okolic miasta Leska zamieścił ks. Władysław Lutecki w swoich "Historiach niektórych ziemi sanockiej" wydanych nakładem "Wiadomości Turystycznych" w Warszawie w 1938 r. Oto fragmenty: "Okolice miasta Leska zdrowe i miłe są jako podgórskie. Z miasta w stronie zachodniej widny skręt Sanu, który prawie pod kątem prostym załamuje się u podnóża skał. (To dzisiejszy pomnik przyrody zwany "Skałą Wolańską"). Po stronie wschodniej, daleko za miastem, widać olbrzymią skałę, która robi wrażenie zamczyska i ma swoją legendę (...)(To właśnie Kamień Leski).

Inne możliwości wycieczek po najbliższej okolicy:

Wędrując za znakami zielonego szlaku pieszego górskiego z Leskiego Kamienia przez odsłonięte wzgórza w kierunku widniejącego w dali miasta Leska będziemy zachwyceni kolejną rozległą panoramą na otoczenie Leska i Park Krajobrazowy Gór Słonnych. Jeśli na tę wędrówkę lub spacer wybierzemy się pod wieczór, to zrozumiemy głębiej sens dalszej relacji ks. Luteckiego o okolicach Leska.
(...)"A kiedy ptaki - śpiewaki, swoje wieczorne przedzwonią pacierze, wówczas i pola kwitnących zbóż sennie ku miedzom się chylą, strzepując pachnący pył. (...) W czerwień obleczone zorze wieczorne bledną. Niebieska światłość nad wodami przygasa. (...) Mgły się od Sanu zaciągają sine i jak dymy kadzielne zaścielają pola do wód dyszących przyległe. (...) Pierwsze gwiazdy wypatrują cienie niedaleko czającej się nocy, która nadchodzi i w mgliste ramiona obejmuje świat".

Z Leska do "Kamienia Leskiego" warto też przejść trasą rowerową "Baszta" prowadzącą m. in. od zamku Kmitów i amfiteatru doliną Sanu obok letnich basenów kąpielowych u podnóża Baszty, a następnie w lewo pod górę doliną Kisłego Potoku. Ten urzekający odcinek proponowanej trasy opisuje nie mniej wzruszająco ks. W. Lutecki:

(...) Spokojny San tuli się prawym brzegiem pod górskie osypiska, pod cień świerków, jodeł i buczyny. Podmywa brzegi, toczy kamienie i rozrzuconym głazem swoje upiększa brzegi. Nieraz zabłyśnie wśród przetrzebionego lasu odkrywka piaskowca, jakby szczątki murów dawnego zamczyska, to znowu wrzyna się w łożysko Sanu kamienista tafla, a dalej świecą w słońcu sine skały brzegów."
Nic dodać, czy ująć. Takie wrażenie sprawia do dziś wędrówka od Sanu do Leskiego kamienia tą samą doliną, którą - według kolejnej legendy - wyrodna córka niosła chorej, spragnionej mamie z Glinnego dzban wody z Sanu. Spotkawszy na leśnej ścieżce chłopca wdała się z nim w rozmowę zapominając o swojej chorej i czekającej na upragnioną wodę mamusi. Gdy zaszło słońce i zapadł mrok jej matka nie doczekawszy się córki umierając w gorączce i pragnieniu wypowiedziała ostatnie słowa: "Ty która nie znasz miłości i masz serce z kamienia, obyś skamieniała". I to przekleństwo matki dosięgło stojącą nadal z chłopakiem na leśniej ścieżce dziewczynę, która w jednej chwili na jego oczach zamieniła się w potężny głaz, swym kształtem przypominający kamienne serce.
Więcej: Kamień leski

Spod Kamienia Leskiego ruszamy dalej szosą, przed nami łagodny 300 metrowy podjazd i po lewej pierwsze zabudowania Glinnego.

3 km

Glinne - skrzyżowanie: w lewo zjazd do kościoła Miłosierdzia Bożego w Glinnem i do Jankowiec. Wieś położona na widokowym wzgórzu między Leskiem a Uhercami przy dużej obwodnicy bieszczadzkiej liczy ok. 80 zabudowań. Od kościoła rozciąga się rozległa panorama na Park Krajobrazowy Gór Słonnych z szybowiskiem w Bezmiechowej i dolinę Sanu.

Ważniejsze epizody z dziejów miejscowości, ciekawostki: Glinne

3,5 km

Glinne.
foto: P. Szechyński

Warto zobaczyć - zabytki: Na łuku szosy i skrzyżowaniu z odchodzącą w prawo drogą do Kostrynia kapliczka przydrożna, a ok. 1 km dalej w Kostryniu - na średniowiecznym kurhanie - przy drodze do przysiółka - znajduje się oryginalna kapliczka słupowa z XVII-XVIII w.

Kostryń jest starszą osadą od Glinnego. Pierwszą wzmiankę źródłową o tym miejscu znajdziemy w Archiwum m. Leska na Wawelu. Otóż w 1477 r. czterej bracia Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie z Sobienia wydali przywilej dla miasta Leska, w którym m.in. nadali mieszczanom łany roli od lasu i wzgórza Costrzyn (445 m) aż do Rozdziału koło Woli Postołowej i las Kostrzyn do wykarczowania położony między starą drogą myczkowską (rowadziła ona przez dzisiejszy Kostryń do skrzyżowania w Podkamionce) a rzeką San. Na wykarczowanie lasu i sprowadzenie osadników mieszczanie otrzymali 24 lata wolnizny według zasad prawa wołoskiego. Można zatem przypuszczać, iż pod koniec XV wieku teren ten został zasiedlony.

4,2 km

Za ostatnimi zabudowaniami wsi Glinne szlak skręca w prawo w wąską drogę szutrową, która wzdłuż lasu prowadzi do starej stacji kolejowej Uherce - Tunel (4,65 km) i dawnej cesarskiej linii kolejowej z 1873 r. łączącej Budapeszt - przez Przełęcz Łupkowską - Zagórz - z Przemyślem (twierdza I kategorii) i Lwowem. Ok. 300 metrów dalej skręcamy w lewo i przejeżdżamy pod niskim wiaduktem kolejowym i przez kilometr jechać będziemy spokojną doliną. W niej napotkamy na żółte znaki szlaku spacerowego W krainie bobrów" otaczającego Kotlinę Uherczańską.

6,25 km

Za tunelem skręcamy w prawo na asfaltową szosę. Na jej łuku w prawo do lasu odchodzi żółty szlak spacerowy. Po lewej zaś stronie zakrzaczone wyrobiska żwirowe w korycie rzeki Olszanki i jedyny na Podkarpaciu rezerwat faunistyczny "Bobry w Uhercach". Nieco dalej zaczynają się pierwsze zabudowania Podkamionki. Przed nami ok. 700 m prostej drogi.

6,95 km

Docieramy do skrzyżowania (rozwidlenia dróg z wysepką) z bocianim gniazdem na słupie. Po prawej stronie szosy słup ozdobny z tablicą sieci szlaków i odchodzący w prawo do Kostrynia zielony szlak spacerowy. W lewo szosa odchodzi do Myczkowiec, w prawo prowadzi do najpiękniejszego w tej okolicy przełom Sanu, cudownego źródełka i do Zwierzynia.

Zwierzyń (360 m n.p.m) - to wieś położona w malowniczym przełomie Sanu u stóp lesistej Czulni (576 m) i Trzech Kopców (439 m). Ta letniskowa dziś miejscowość posiada połączenie zielonym szlakiem pieszym górskim z Zagórzem, Leskiem, Jeziorem Myczkowieckim i BPN. Szlak spacerowy żółty łączy ją z Ośrodkiem "Caritas", Orelcem, pasmem Żukowa, Olszanicą, Rudenką, pasmem Czarnego Działu i Uhercami.
więcej o Zwierzyniu

7,0 km

Skręcając w lewo na rozwidleniu dróg jedziemy dalej przez most na rzece Olszance. Za nim zaczyna się 1,5 km podjazd po kostce brukowej. Z lewej strony Ośrodek Wypoczynkowo-Rehabilitacyjny "Caritas" (380 miejsc) ze stadniną "Eden" (10 koni i kucyków dla dzieci), egzotycznymi ptakami, stołówką, salą taneczną, nowoczesną salą wykładową, kościołem, dużym terenem rekreacyjnym z placami zabaw, boiskami sportowymi itp. Szczególną atrakcją Ośrodka jest ujeżdżalnia koni stwarzająca możliwość nauki jazdy konnej, jazdy w terenie dla zaawansowanych, przejazdów bryczką lub powozem, a dla dzieci jazdy na kucyku. Zimą organizowane są konne kuligi (sanie 4-os. z doczepionymi sankami dla 6-os.) do przełomu Sanu w Zwierzyniu (1 godz. jazdy).

8,95 km

Koniec podjazdu, z prawej za drzewami urwiska skalne nad Sanem i punkt widokowy nad pomnikiem przyrody - Skałkami Myczkowieckimi (wyjątkowo malownicza 600 m dł. ściana skalna z gniazdami lęgowymi wielu gatunków ptaków). W lewo do Orelca odchodzi żółty szlak spacerowy. Przed nami wspaniała panorama na położone w dolinie Sanu - u stóp zapory wodnej - Myczkowce.

Myczkowce, cerkiew
foto: P. Szechyński

Myczkowce, (ok. 360 m n.p.m.) - położone u stóp Grodziska (556 m) i Michałowca (464 m) są jedną z najstarszych wsi w Bieszczadach i miejscowością letniskową położoną na prawym brzegu Sanu w bezpośrednim sąsiedztwie Jeziora Myczkowieckiego. Jego powstanie ożywiło wieś i okolicę. To sztuczne jezioro ma do dziś spore znaczenie dla rozwoju rekreacji i wypoczynku w całej okolicy. Ze względu na bliski dostęp do wody powstały tutaj ośrodki wypoczynkowe, campingi, domki wczasowe, (polecamy 2 domki p. Teresy Zawadzkiej położone tuż nad Sanem), harcerski ośrodek wypoczynkowy, gospodarstwa agroturystyczne, przystanie żeglarskie, kryty i letni basen kąpielowy oraz stadnina koni "Eden" w Ośrodku Rehabilitacyjno-Wypoczynkowym "Caritas".
więcej o Myczkowcach

10,35 km

Po lewej stronie Hotel "Energetyk" z pozostałościami parku podworskiego i fragmentem alei przy drodze głównej z okazałymi drzewami pomnikami: 3 modrzewiami (270 cm), 5 sosnami wejmutkami (280 cm), 3 dębami szypułkowymi (360 i 2 x 300 cm) i 2 lipami szerokolistnymi ( 2 x 300 cm). Po prawej zapora wodna na Sanie i Jezioro Myczkowieckie o pow. 2 km2 i 6 km długości. Od tego miejsca jedziemy wzdłuż brzegów jeziora. Nad hotelem na wzgórzu Ośrodek Wczasowy "Bieszczady" z basenem krytym, domkami bungalowymi i terenami rekreacyjnymi.

Dalej jedziemy szosą wzdłuż Jeziora Myczkowieckiego. Po lewej stronie coraz bardziej strome stoki Kozińca, po prawej za jeziorem domki campingowe i Harcerski Ośrodek Wypoczynkowy "Berdo" u stóp wzgórza o tej nazwie i obok projektowanego rezerwatu przyrody "Nad Jeziorem Myczkowieckim".

12 km

Ośrodek Wypoczynkowy "Andrzejówka" z domkami letniskowymi.

13 km

Szczyt podjazdu prowadzącego wzdłuż Jeziora Myczkowieckiego. Po lewej stronie Ośrodek Wczasowy PKN z domkami, basenem letnim i terenami rekreacyjnymi nad brzegiem jeziora.
W tym miejscu od przystanku PKS droga opuszcza się wzdłuż jeziora do Bóbrki. Nieco niżej pierwsza część jedynej w Polsce galerii rzeźb przydrożnych ustawionych obok drogi z Myczkowiec do Soliny przy przystani. We wsi znajduje się około 20 rzeźb wykonanych z drewna o 3-4 m wysokości ustawionych wzdłuż 2 tras prowadzących do Soliny i nawiązujących do legend i podań bieszczadzkich.

Jezioro Myczkowieckie i kamieniołom w Bóbrce, widok z Soliny
foto: P. Szechyński

Nieco dalej na przeciw nieczynnego dziś kamieniołomu stoi kapliczka "pańszczyźniana" - wzniesiona w 1848 r., upamiętniająca zniesienie pańszczyzny. Ówczesnym zwyczajem chłopi zakopali pod nią księgi powinności wobec dworu, czyli "pańszczyznę". W 2001 r. kapliczka została odrestaurowana i wyposażona w ikonę pt. "Umilenie" wykonaną przez miejscowego artystę malarza Leona Chrapko.

Bóbrka - to miejscowość malowniczo położona u podnóża Kozińca (521 m) nad Jeziorem Myczkowieckim przy znanej trasie turystycznej do Soliny. Posiada dogodne połączenia komunikacyjne z okolicznymi miejscowościami, szkołę, gimnazjum, parafię rz. kat., ośrodek wczasowy PKN "Orlen", pensjonat "Legraż" z galerią sztuki, kilkanaście gospodarstw agroturystycznych i pokoi gościnnych, sklepy, bar letni, wakacyjne szkolne schronisko młodzieżowe w budynku szkoły, przystań wodna małego sprzętu pływającego. Przez wieś prowadzi pieszy niebieski szlak spacerowy z Soliny otaczający Jezioro Myczkowieckie. Na Kozińcu łączy się on z zieloną ścieżką przyrodniczą i z siecią szlaków spacerowych okolic Orelca.
więcej o Bóbrce

14,4 km

Centrum Bóbrki za nami kamieniołom na Kozińcu (wspaniały punkt widokowy!), po lewej szkoła i stojące rzeźby rozlokowane wzdłuż szosy. Wyrzeźbione w drzewie postacie ukazują miejscowych bohaterów legend. We wsi kilka galerii i pracowni rzeźbiarskich. Skręcamy w prawo w kierunku Soliny.

14,7 km

Bóbrka i Solina z Kozińca
foto: P. Szechyński

Jedziemy szosą wzdłuż Jeziora Myczkowieckiego. Za wsią droga w lewo odbija stromym podjazdem w kierunku Jaworu, my jedziemy prosto. Za krótkim zjazdem skręcamy w lewo i rozpoczyna się 800 metrowy podjazd. Po prawej stronie zza drzew wyłania się solińska zapora wodna na Sanie tworząca niewidoczne jeszcze Jezioro Solińskie. Po pokonaniu podjazdu wjeżdżamy w teren zadrzewiony, a droga serpentynami opada w kierunku mostu na Sanie. Mijamy z lewej strony stację paliw, zaraz za nią na wzgórzu "Pomnik powstania leskiego wzniesiony przez komunistów w 1962 r. i położone w dolinie potoku osiedle energetyków. Za zakrętem w prawo wjeżdżamy na most na Sanie. Z lewej strony wyłania się potężna ściana betonowej tamy solińskiej, po prawej zaś końcowa część Jeziora Myczkowieckiego. Niebawem skrzyżowanie z odchodzącymi dróżkami asfaltowymi: w lewo do elektrowni solińskiej i w prawo do Zabrodzia. Kolejnymi dwoma serpentynami wspinającymi się w kierunku osiedla solińskiego szosa wprowadzi nas do zespołu ośrodków wypoczynkowych, przystanku PKS i parkingu.

17,7 km

Solina - warto tutaj zatrzymać się i udać na spacer - asfaltowym deptakiem zabudowanym dziś sklepikami pamiątkarskimi - na koronę tamy solińskiej. Rozpościera się z niej malownicza panorama na Jezioro Solińskie, jego otoczenie i widoczny na horyzoncie Smerek z Połoniną Wetlińską w BPN. Warto też przejść przez tamę na stok masywu Jawora, zatrzymać się tutaj i odpocząć nad wodą.

Wjazd do Soliny
foto: P. Szechyński

Solina - należy do najstarszych osad w Bieszczadach - powstała zapewne w XIV w. Najdawniejsza wzmianka o niej pochodzi z 1436 r., należała w tedy do Kmitów. Nazwę zawdzięcza eksploatowanym tu niegdyś słonym źródle. Wieś lokowano powtórnie na prawie wołoskim w 2 poł. XV w.
W latach 1961 - 68 o ok. 1 km na północ od centrum Soliny wybudowano na Sanie wielką zaporę o długości 664 m. Powstało jezioro zaporowe o pojemności 474 mln m3 i powierzchni 21 km2, sięgające w dolinie Sanu aż do Rajskiego (26 km). Podczas przygotowań do wypełnienia zbiornika zniszczono zabudowę dawnej wsi Solina wraz z cerkwią z 1937 r., a mieszkańców przesiedlono do sąsiednich miejscowości (m.in. Bereski i Równi). Teren wsi znalazł się ok. 50 m pod powierzchnią wody. Ocalał jedynie wysoko położony przysiółek Werlas ( obecnie samodzielna wieś ). Największą atrakcją Soliny jest oczywiście zapora, której korona pełni rolę deptaka. Elektrownia i wnętrze zapory są udostępniane do zwiedzania. Natomiast od maja do końca października z przystani w Solinie odpływają statki spacerowe.

17,7 km

Od traktu spacerowego na zaporę jedziemy pod w górkę, a z podjazdu rozciąga się wspaniała panorama na Jezioro Myczkowieckie i pasmo Kozińca (521 m) z nieczynnym kamieniołomem i położoną u jego stóp Bóbrką. Mijając po prawej stronie domki letniskowe, pola namiotowe i camping wjeżdżamy w las, a droga zawijając pnie się ciągle w górę. Pokonujemy 1,4 km podjazdu i wyjeżdżamy z lasu na odkryty widokowy grzbiet. Przed nami po prawej stronie panorama na przysiółek Rapiska i położony w głębi Myczków, po lewej zaś stronie zaraz za lasem na Polańczyk i widniejące w dali najwyższe partie górskie Bieszczadów.

Myczków - lokowano przed 1580 r. na prawie wołoskim w dobrach Balów z Hoczwi. Sto lat później należał do Stadnickich z Leska. W 1900 r. ówczesny właściciel myczkowieckiego majątku, Jan Nepomucen Zatorski, ufundował dla różnowyznaniowych mieszkańców wsi cerkiew i kościół. Dwie murowane świątynie stanęły obok siebie w centrum miejscowości. Cerkiew pw. Zaśnięcia Matki Bożej jest nieco większa i ma jedną wieżę w fasadzie. Kościół pw. Serca Pana Jezusa ma fasadę dwuwieżową.

W miejscowości tej był dwór z pięknym ogrodem krajobrazowym rozplanowanym w XIX wieku. Zniszczony został po II wojnie światowej, a okazałe modrzewie jeszcze niedawno wycięto. Ocalały zwłaszcza na obrzeżu potoku i brzegów wąwozu pozostałości naturalnych zbiorowisk roślinnych z lipą drobnolistną, szerokolistną oraz dębem szypułkowym. W centralnej części ogrodów dominują duże kwatery drzew owocowych i uprawy warzywne.
Na budynku szkoły tablica pamięci pisarza Zygmunta Kaczkowskiego.

22,0 km

Myczków - na skrzyżowaniu wjeżdżamy na małą obwodnicę bieszczadzką i skręcając w lewo krótkim podjazdem wjeżdżamy do Polańczyka. Ze szczytu po lewej jedna z najpiękniejszych panoram na Jezioro Solińskie. Na horyzoncie rysuje się zwarty wał Jawora (741 m) i Stożków (696 -686 m) zwanych trzema bieszczadzkimi koronami. Patrząc w kierunku wschodnim dostrzec można Magurę Łomniańską (1024 m) - położoną już poza granicami Polski, pasmo Otrytu i pasmo połonin w BPN z majestatycznie wyniosłym Smerekiem (1222 m).

część I  » część II   » część III